Tijdens het tafelmoment houden we rekening met de autonomie van kinderen. Ze mogen zelf bepalen wat ze eten en drinken, hoeveel ze eten en drinken en hoelang ze aan tafel blijven zitten.

Ruimte en inrichting

De pedagogisch professionals hebben samen ‘het lopende buffet’ bedacht. Het eten en drinken wordt op aparte tafels gezet. Om loopruimte te creëren staan de tafels wat verder uit elkaar. 

Op een tafel worden kannen drinken en bekers, ongeschild fruit (appels, bananen en peren) en boterhammen met beleg (zelf te smeren) gezet.

Programma en aanbod

Het buffet staat klaar als de kinderen uit school komen. De kinderen kunnen dan zelf pakken wat ze willen, een plek kiezen om te zitten en daar eten en drinken. Zijn ze klaar? Dan ruimen ze zelf hun spullen op en mogen ze gaan spelen.

Er zijn wat regels (kaders) opgesteld.

• Je wacht op je beurt, mocht er een rij ontstaan bij het buffet.
• Je mag zelf weten of je fruit wil of crackers, of allebei. Je mag maximaal twee stuks fruit pakken, twee boterhammen of één stuk fruit en één boterham.
• Het opdrinken en eten gebeurt zittend. Je kiest zelf een plekje binnen de beschikbare ruimte.
• Je schilt je fruit of smeert je boterham op de plek waar je gaat eten, niet bij het buffet. Dit scheelt opstoppingen bij het buffet zelf. 
• Je ruimt netjes zelf je rotzooi op. 

Competenties medewerkers

In het begin ervoeren de medewerkers veel chaos. Ze waren niet meteen enthousiast, maar complimenten voor hen dat ze niet meteen opgaven, maar verder wilden gaan met de situatie. Op drukke dagen vallen ze sneller terug in oude patronen. Omdat ze dan controle willen houden, ontstaan er dan weer meer regels. Dit blijft dus een aandachtspunt. 

De medewerkers zijn op de achtergrond beschikbaar en kunnen helpen als dat nodig is.

Proces

 Zo was het eerst

De kinderen van de bso gingen allemaal tegelijkertijd aan tafel. In de praktijk betekende dat, dat iedereen verzamelde in de groep en er dan gewacht werd tot alle kinderen van de verschillende scholen aanwezig waren. Aan elke tafel zaten twintig kinderen met twee pedagogisch medewerkers.

De pm’ers verzorgden het eten en drinken. Pas als iedereen had, mocht er gegeten en gedronken worden. Kinderen mochten pas van tafel als iedereen klaar was met eten. Tussendoor werd er gekletst met de kinderen. Maar naarmate het einde van het tafelmoment naderde, ontstond er meer onrust en daarmee ook steeds meer negatieve confrontaties tussen de pm’ers en de kinderen.

Bewustwording

We gingen in gesprek met de medewerkers van de betreffende locatie. Daaruit bleek dat de pm’ers hun twijfels hadden over het tafelmoment. In overleg zijn we dat moment gaan filmen, zodat we goed in beeld kregen wat er gebeurde. De pm’ers herkenden wat we bij het eetmoment zagen; namelijk dat het naar het einde steeds onrustiger en negatiever werd. Ook konden ze zich vinden in het thema autonomie dat we samen bespraken, omdat dit voor henzelf ook belangrijk was. Dus bedachten we samen wat er anders zou kunnen. Gelukkig stonden deze medewerkers open voor nieuwe ideeën: ze vonden het leuk vonden om iets anders te proberen. Vinden medewerkers het lastig om hun werkwijze te veranderen, dan heb je daar eerst een stap te nemen.

Plan

Samen bedachten de pm’ers ‘het lopende buffet’. Ze zouden op een tafel kannen drinken en bekers zetten, evenals ongeschild fruit (appels, bananen en peren) en boterhammen met beleg (zelf te smeren). Zodra de kinderen uit school kwamen, mochten ze daar zelf pakken wat ze wilden, en zelf een plek kiezen om te eten en te drinken. Waren ze klaar, dan ruimden ze zelf hun spullen op en mochten ze gaan spelen.

In de praktijk

De eerste keren werd het een chaos. Alle kinderen wilden tegelijk drinken en eten pakken. Sommige kinderen pakten zoveel eten dat er voor de laatsten weinig over bleef. Er werd overal gegeten en gedronken. Er was veel rommel. Kortom: de pm’ers waren niet meteen enthousiast. We zijn gaan nadenken over hoe dit in goede banen te leiden. Al snel bedacht een van de medewerkers om de kinderen te betrekken bij het bedenken van de oplossing. En zo ontstonden de regels.

Op rustige dagen verloopt het eet- en drinkmoment anders dan op drukke dagen. Ook de samenstelling van de groep heeft daar invloed op. Maar nu we een paar weken ervaring hebben, merk je dat kinderen en medewerkers zijn gewend aan deze nieuwe manier van het eet- en drinkmoment.

Fotografie headerfoto: Humankind