In Roosendaal werkt Kober kinderopvang nauw samen met openbare Montessori school Ziezo. Het uiteindelijke doel is om te komen tot 1 kindcentrum. De unitmanager en directeur van school hebben het initiatief genomen voor dit lopende traject. Lopend, want we zijn er nog niet! Tot nu toe zijn we daar ongeveer anderhalf jaar mee bezig geweest. In dit voorbeeld beschrijven we het proces en wat dat tot nu toe heeft opgeleverd. De eerste verkennende ontmoetingen tussen bestuurders en leidinggevenden van kinderopvang en school waren aftastend en onderzoekend: wie is wie en waar vinden we elkaar in gedeelde visie en gedachten? Na een aantal gevonden overeenkomsten zijn we verder gaan kijken hoe de collega’s, ouders en hun kinderen hierbij te betrekken. In dit voorbeeld zal het voornamelijk gaan over de samenwerking tussen de collega’s op de volgende punten:
- Visie op de ontwikkeling van kinderen
- De inrichting en gebruik maken van de beschikbare ruimtes
- Samenwerken rondom het kind op kinderopvang en school
Visie op de ontwikkeling van kinderen
We hebben een heel proces doorlopen om te komen waar we nu zijn. Allereerst was het belangrijk om kennis te maken met elkaar en elkaars gebouwen. Op een gezamenlijke studiedag hebben we verkend hoe iedere collega in elkaar steekt: welk type mens ben je, hoe communiceer je? En wat ieder kan toevoegen aan het team. Voor de pedagogisch medewerkers van de kinderopvang is een presentatie gegeven over Montessori onderwijs en de unitmanager en pedagogisch coach hebben een presentatie gegeven over de wet kinderopvang. Zo leerden we elkaars werk nog beter kennen. Ook zijn er afspraken gemaakt over het in overleg gebruik maken van elkaars ruimten. Gedurende het proces constateerden we dat de visie op de ontwikkeling van kinderen van school en kinderopvang veel raakvlakken heeft. Denk aan het zelfstandig ontdekken van de wereld met de veiligheid van een sensitieve volwassene om het kind heen. Ook het uitgangspunt dat kinderen zich op hun eigen manier ontwikkelen in hun gevoelige periodes voor ontwikkeling is een gemene deler tussen school en kinderopvang. Dit zie je terug op de peutergroepen waar kinderen worden begeleid bij zelfstandigheid, bijvoorbeeld bij het zelf inschenken van drinken, zelf keuzes maken en oplossingen bedenken. Deze lijn zet zich door naar de volgende periode op de basisschool: keuzes maken, opruimen en samenwerken om maar iets te noemen. Gedurende de basisschool breidt zich dit steeds verder uit en zie je bijvoorbeeld een samenwerking ontstaan van kinderen uit midden en bovenbouw bij het voorlezen of meespelen met de kinderen. Of samenspel tussen peuters en kleuters. Dit samenspel krijgt vorm in overleg tussen de leerkracht en pedagogisch medewerker. Kinderen van school komen geregeld op bezoek in de peutergroep of werken dichtbij de peutergroep, waar de pedagogisch medewerkers door het raam kunnen zien of er ondersteuning nodig is. Ook spelen de peuters en kleuters samen buiten en ondernemen we gezamenlijke activiteiten, bijvoorbeeld voorlezen.
De inrichting en gebruik maken van de beschikbare ruimtes
In onze samenwerking komt ook het effectief gebruik maken van letterlijke ruimte aan de orde. Denk hierbij aan het volgende:
- Het delen van gespreksruimtes, de speel-leeromgeving op de gang of in elkaars lokalen. Op dit moment wordt de speel-leeromgeving op de gang nog ingericht door school. Wel stellen we samen de jaarplanning op en kijken we waar aansluiting is wat betreft thema’s. Kinderen kunnen daarom op de peutergroep en groep 1 gespeeld worden in hetzelfde thema. De pedagogisch medewerker blijft wel op de peutergroep op dat moment.
- Het tegelijkertijd gebruik maken van de buitenruimte, zodat peuters en kleuters gezamenlijk kunnen spelen.
- Het uitwisselen van Montessori materialen tussen groepen. En als peuters bijvoorbeeld toe zijn aan uitdagender puzzels, dan kunnen die op school gehaald worden.
- De peuters maken ook gebruik van de schoolbibliotheek.
In de gedeelde ruimtes ontmoeten teamleden van school en kinderopvang elkaar, zowel formeel als informeel. We zien dat de collega’s elkaar na gezamenlijke studiedagen nog meer opzoeken. Ze leren elkaar op zo’n dag beter kennen en zoeken elkaar daardoor actief op.
Samenwerken rondom het kind op kinderopvang en school
De samenwerking tussen school, kinderopvang en ouders krijgt op verschillende manieren vorm:
- Initiatieven op het gebied van thema’s en ouderbetrokkenheid: denk aan gezamenlijke ouder/kind activiteiten zoals een lentemarkt of bijvoorbeeld een spelavond of gezamenlijke ouderavonden van school en kinderopvang.
- Voor alle kinderen die van de peuteropvang naar groep 1 doorstromen, vindt een warme overdracht plaats. Bij voorkeur is dit een gezamenlijk gesprek tussen ouders, school én kinderopvang.
- Voor kinderen die ook onze buitenschoolse opvang in school bezoeken is er contact met de leerkracht in verband met de organisatie hiervan maar in samenwerking met ouders wordt er ook regelmatig een gezamenlijk gesprek gevoerd als dit passend is voor de ontwikkeling van het kind.
Tot slot
Door alle initiatieven die wij nemen, kennen en ontmoeten kinderen, ouders en collega’s elkaar. Als ouders toch moeite hebben met de communicatielijnen, dan gaat de pedagogisch medewerker soms mee naar school om afspraken te maken voor bijvoorbeeld het wennen. En ook hierin zijn we flexibel: als het nodig is voor het kind, kunnen we snel schakelen tussen peuter- en kleutergroep. De pedagogisch medewerkers en leerkrachten lopen geregeld bij elkaar binnen ter ondersteuning van de contacten met ouders. Als een ouder bijvoorbeeld telefonisch niet bereikbaar is voor een leerkracht, dan kan de pedagogisch medewerker aan de ouder vragen om even bij de leerkracht binnen te lopen. Of andersom natuurlijk. Doordat dat voor de professionals zo normaal is, nemen ouders en kinderen dit over. Dit werpt zijn vruchten af bij het wennen in groep 1. Je merkt dit vooral aan ouders en kinderen. Kinderen die zijn doorgestroomd naar school, begroeten de pedagogisch medewerkers vaak enthousiast en willen graag iets vertellen over wat ze hebben meegemaakt. Hetzelfde geldt voor ouders. Zo ontstaan vaak mooie contactmomenten tussen kind, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Wat geholpen heeft in het proces, is dat we sinds een jaar in school zitten. Daarvoor waren we directe buren en dan loop je toch minder snel bij elkaar naar binnen. Deze initiatieven vragen om geduld, voortgang en continuïteit. De waan van de dag is echt een valkuil. Een groep kartrekkers is noodzakelijk om samen te groeien naar 1 kindcentrum. Elkaar blijven ontmoeten, benoemen wat goed gaat, bijstellen wat nodig is en vooral volhouden!
