Het uitgangspunt van werken met het woordweb is: de kracht van eenvoud en ‘het te doen met wat je hebt’:
- Een diversiteit aan kinderen en pm’ers.
- Dezelfde thema’s aanhouden als in de hele dagopvang, vanuit de methodiek “Uk en Puk”.
- Een kindvolgende benadering toepassen, vanuit de methodiek ‘Oog voor interactie’.
- Jaarlijkse landelijke- en eigen evenementen aanhouden en toevoegen.
Hoe werkt het woordweb?
Elk onderwerp dat ontstaat uit een woordweb, is het thema van alle activiteiten in de volgende zes weken.
In de eerste week wordt er iedere dag met de kinderen gebrainstormd, zodat alle kinderen betrokken worden bij het thema:
- Het thema wordt op een groot vel in het midden geschreven en omcirkeld.
- Daarna mogen de kinderen aangeven waar ze aan denken bij dit thema. De pm’ers nemen de rol aan die nodig is om tot activiteiten te komen die op de BSO uitgevoerd zouden kunnen worden.
- De verzonnen activiteiten worden genoteerd, samen met de naam van het kind en de dag(en) waarop hij/zij komt.
- De namen van de kinderen die ook direct enthousiast zijn worden er ook bij genoteerd. Dit geheel zorgt voor een overzicht voor alle pm’ers, vast en flex, en de kinderen.
- Het woordweb krijgt een prominente rol in de groepsruimte, zodat het ook inzichtelijk is voor de ouders wat er gedaan wordt.
- Ook de pm’ers geven aan wat hen leuk lijkt om te doen en noteren dit.
- Er kan direct begonnen worden met activiteiten die zich daarvoor lenen.
In de tussenliggende weken worden de activiteiten, waar nodig, ingepland en naar wens uitgevoerd. De pm’ers herhalen aan het begin van de middag wat er op het programma van de dag staat of zou kunnen staan. De kinderen geven aan waar hun behoefte ligt. De pm’ers geven aan wat realistisch is en ondersteunen bij de uitvoering van de gekozen activiteiten en het borgen van het dagritme.
In de laatste week van het thema worden de thema-gerelateerde materialen opgeruimd en mee naar huis gegeven.
De ervaringen van kinderen, pmp-ers en ouders
De kinderen zijn enthousiast. Er ontstaat een grote mate van betrokkenheid en het stimuleert onderlinge interacties, omdat de kinderen elkaar beter leerde kennen. Door deze manier van werken verbeterde het welbevinden van de kinderen en het groepsklimaat.
De pm’ers zetten hun eigen talenten meer in. Zo werd een pm’er die kan breien een inspirator en leermeester voor de kinderen. Zowel de pm’ers als de kinderen leerden elkaar onderling beter kennen en waarderen. Als pedagogisch medewerker wordt je steeds herinnerd aan de gemaakte afspraken.
Samenwerking met ouders
‘We hebben een periode gekend waarin het iets minder was, maar nu geven veel ouders aan dat hun kinderen met plezier naar de BSO komen. Ik denk dat dit komt, omdat we nu meer naar de kinderen luisteren. Ieder thema vragen we naar wat hen beweegt, waar hun interesses liggen en hoe zij hun vrije tijd bij ons in willen vullen. We helpen hen bij het uitvoeren van hun plannetjes. Kinderen hoeven niet gemotiveerd te worden, want we werken vanuit intrinsieke motivatie'. - Rowena (BSO-coördinator)
Ouders zijn over het algemeen tevreden. De oudercommissie zou graag een meer gepland programma zien, vooral met betrekking tot de vakanties. En de uitjes die we in het verleden meer deden, worden door hen gemist. Helaas hebben de aangescherpte regelgeving, het verdwijnen van de STINT en de aanhoudende hoge vacatureraad hier een grote invloed op. We zijn op zoek naar oplossingen voor de uitjes.
Ontwikkelproces
1e jaar, 2019 = pilotjaar
Toch was niet iedereen meteen even enthousiast. Dit kwam voornamelijk voort uit een gebrek aan een goed voorbeeld en informatie over de manier van werken.
Een vast moment om te brainstormen werkte niet. Niet alleen door locatie-specifieke verschillen, maar ook door persoonlijke voorkeur van de pm’ers. Zo werkte het soms beter om individueel te brainstormen, tijdens het spelen in kleine groepen of om dit gezamenlijk in de grote groep te doen tijdens het eetmoment.
Wat ook beter kon, was het digitaal betrekken van ouders bij de BSO, door hen te informeren over de thema’s die gingen komen en vertellen wat er uiteindelijk gedaan was kon beter.
De jaarlijkse high tea bleef wel een succes. Onder het genot van een door de kinderen gemaakt hapje en drankje is er tijdens de overdracht een moment om iets langer met elkaar in gesprek te gaan. Gezellig, functioneel en realistisch qua tijdstip en duur.
Verbeteringen
De volgende verbeteringen werden aangebracht:
- De vestigingen kregen meer autonomie met betrekking tot het moment van brainstormen en de implementatie van het werken met het woordweb op hun groep/locatie.
- Op iedere totaal vestiging kwam een pedagogisch coach die de pedagogisch medewerkers het goede voorbeeld kon geven en onderdeel werd van het team.
- Het aanreiken van een lege themaplanning en themamaterialen mappen om materialen op te bergen.
- Alle pm’ers worden per thema geïnformeerd via de digitale pz-memo.
- Ouders worden per nieuw thema geïnformeerd via een digitale memo: met een vooruitblik en een terugblik op het thema.
- We plaatsen dagelijks foto’s en wekelijks een kort verhaaltje in KindPlanner.
2e jaar, 2020
Inmiddels hebben alle BSO-coördinatoren, pm’ers, kinderen en coaches een locatie-specifieke manier gevonden om met het woordweb te werken. Voor deze bijdrage heb ik hen gevraagd wat het werken met het woordweb hen heeft gebracht.
‘Door het werken met woordwebben ben ik dagelijks bezig met het verder ontwikkelen van mijn interactievaardigheden.’ – Jonathan (pm’er)
‘Ik ervaar meer ruimte, tijd en rust. Als er een dag niet iets gedaan wordt van het woordweb, omdat de kinderen daar geen zin in hebben is het niet erg. Je kunt dus meebewegen met het weer, met de energie van de groep en met het werken met invalkrachten. Dagelijks heb ik het gevoel dat ik de kinderen een leuke dag heb bezorgd en de mogelijkheden heb benut die er waren. Het geeft mij een goed gevoel over het werk wat ik geleverd heb.’ – Viviana (pm’er en assistent personeelszaken)
‘De kinderen maken makkelijker contact met elkaar. Ze spreken hun interesses uit, dus leren elkaar kennen. Zo weten ze altijd wel iemand te vinden om iets mee te doen. Aan de pedagogisch coach op de groep moest ik wel wennen. In het begin voelde het alsof ik continu op mijn vingers gekeken werd. Maar inmiddels ben ik eraan gewend en vind ik het een verrijking. Ze houdt ons scherp, maar is heel relaxt. Ze zorgt voor groei, zonder de hele tijd te coachen. Omdat ze direct problemen signaleert en ons helpt de oplossing zelf te vinden en toe te passen. Mijn zelfvertrouwen is gegroeid.’ – Pamela (pm’er)
Woordweb in zomervakantie 2020
In de zomervakantie werkten we met drie sub-thema’s binnen het hoofdthema ‘Oef wat warm’: twee weken ‘de jungle’, twee weken ‘onderwaterwereld’ en twee weken ‘boerderijdieren’. Iedere week werden er drie suggesties aangedragen uit de volgende type activiteiten: spel, ontdekken, verzorging, creatief, bewegen, eten en drinken, voorlezen, expressie, hoek, kring , zingen.
Iedere dag werd er in de ochtend met de kinderen gebrainstormd om te weten te komen wat de kinderen graag zouden willen doen die dag. Vervolgens ontstond er in overleg met de kinderen een dagprogramma. Op basis van leeftijd en interesse maakten de pm’ers de groepsindeling en plaatsten ze de wensen in het dagritme. Eén pm’er kreeg de eindverantwoordelijkheid om de taken te verdelen en de dag goed te laten verlopen, veelal de late dienst. Gezamenlijk was het team verantwoordelijk voor het borgen van het dagprogramma.
3e jaar: Plan voor 2021
Half november is het activiteitenplan 2021 gepresenteerd aan Centrale Oudercommissie. We blijven werken met woordwebben en er zal veel ruimte blijven om mee te bewegen met de mogelijkheden van de dag.
De thema’s zullen vervangen worden door zes type activiteiten; Expressie, Natuur & Techniek, Sport & Spel, Koken & Bakken, Zang & Dans en Creatief. Bij ieder type activiteit horen drie boxen. In deze boxen zit een beknopt programma. Een voorbeeld daarvan is ‘Rap the beat’, bij Zang en Dans.
De stap die we in 2021 gaan zetten, zal ervoor zorgen dat we middels een kindvolgende benadering meer samen kunnen gaan werken tussen groepen onderling. En zo meer kunnen differentiëren op de naschoolse wensen van de kinderen. De activiteiten kunnen naar wens verdiept, verbreed en herhaald worden.
Kinderopvang ’t Mereltje
Eigenaresse Jacqueline Teunissen,
Kwaliteitsmanager Jeanette Mens
Pedagogisch beleidsmedewerker/coach Christa Teraa – van Buchem.
Fotografie: Kinderopvang ’t Mereltje
