Bij Op Stoom bieden zogenoemde ‘reizigers’ al jaren activiteiten aan die buiten het vaste aanbod op de locatie vallen. De reizigers hebben ieder hun eigen expertise. Van dans, sport tot yoga, of op ontdekkingsreis de natuur in. In dit voorbeeld wordt er ingezoomd op de natuurreiziger(s) binnen Op Stoom. De achtergrond van deze natuurreizigers varieert. Het gaat van een reiziger met een specifieke opleiding tot bijvoorbeeld boswachter tot een pedagogisch medewerker met verstrekkende kennis en een grote dosis enthousiasme over de natuur.
Met de natuurreiziger op avontuur!
Door de inzet van de natuurreiziger doen de kinderen nieuwe ervaringen op, leren ze nieuwe dingen en variëren ze in hun spel. Met de natuurreiziger gaan de kinderen op avontuur in de natuur. Dit kan een uitstapje naar een natuurgebied zijn. Maar net zo goed gaan de kinderen op ontdekking op het eigen terrein. Het speelterrein heeft al een groot en gevarieerd aanbod aan verschillende materialen: gras, houtjes, takjes, zand, bloemen, blaadjes, beestjes, etc. De kinderen ervaren door gericht kijken naar alle schatten die ze tegenkomen: wat ligt, leeft en groeit er buiten? Wat een verwondering! De reiziger maakt de kinderen enthousiast door hen meer te vertellen over specifieke (alledaagse) attributen in de natuur. De grote waarde die deze hebben. Ook komt er interactie tot stand tussen de kinderen onderling en tussen kind en natuur. Door oog te hebben voor bijvoorbeeld verschillende insecten, vogels of kikkers: ‘Hoe reageert het spinnetje als ik het oppak?’ Of, hoe reageren kinderen op ‘kleine kriebel diertjes?’. Vaak is de eerste reactie een kopie van het gedrag van de ouders. Bij angst voor spinnen bij een van ouders kunnen natuurreizigers ook van grote betekenis zijn door de kinderen op een andere (positieve) manier kennis te laten maken met dit mooie insect en hoe dit insect zich beweegt in de natuur. Ook kan ervoor gekozen worden om de natuur naar binnen te halen, dit kunnen de kinderen vaak zelf. De reizigers komen regelmatig langs op de locaties en daarbij komen alle locaties aan bod. Dit wordt ruim van tevoren aangekondigd en verweven in het dagprogramma. De pedagogisch medewerkers zijn op tijd op de hoogte van hun komst en kunnen er daarom ook voor kiezen om sommige kinderen alvast wat ‘meer’ voor te bereiden. Bij een uitstapje is het nodig om ouders hierin mee te nemen en met hen af te stemmen.
De rol van de vaste pedagogische medewerkers
De rol van de vaste pedagogisch medewerkers tijdens de activiteit van de natuurreiziger is om aan te sluiten. Zij zijn in de eerste plaats het vaste gezicht voor de kinderen die deelnemen aan de activiteit, dit biedt rust en veiligheid. Door aan te sluiten bij de activiteit krijgen de kinderen het vertrouwen dat de reiziger ‘betrouwbaar’ is. Die veiligheid is voor kinderen een voorwaarde voor verkennen en ontwikkelen. De pedagogisch medewerkers nemen dus een actieve rol aan tijdens de activiteit. Een voordeel daarvan is dat zij de kinderen goed kunnen begeleiden, omdat zij de kinderen goed kennen.
Kinderen nemen altijd in groepsverband deel aan de activiteiten. De pedagogisch medewerker kan voor een warme overdracht zorgen naar de reizigers en hen op de hoogte stellen van specifieke voorkeuren van kinderen. Door deze afstemming en de geboden veiligheid krijgen kinderen de ruimte om zich open te stellen voor de reiziger en het ontdekken van de wonderen van de natuur.
Wat levert dit op voor de kinderen?
Door inzet van de reizigers versterken kinderen een aantal vaardigheden. Denk aan:
Sociale vaardigheden: iemand van buitenaf leren kennen en nieuwsgierig zijn naar de vernieuwende activiteiten die hij/zij in petto heeft. Werken aan het zelfvertrouwen door kinderen uit hun vertrouwde routine te halen, kennis te laten maken met materialen (uit de natuur) en de mogelijkheden voor spel die de natuur te bieden heeft.
Cognitieve vaardigheden door het vergroten van kennis van de natuur. Denk aan kennis over wat de natuur te bieden heeft, wat er leeft, wat er ligt en wat je kunt met die materialen. Ook besteden de reizigers bijvoorbeeld tijd aan de bijdragen die verschillende aspecten in de natuur doen. Zoals de toegevoegde waarde van (specifieke) planten en insecten.
