Om eens op een andere manier aan de slag te gaan met het kennismaken met, uitvoeren en borgen van een beleid, hebben de manager pedagogiek en de programmamakers van Stichting KinderRijk iets tastbaars gekoppeld aan het (nieuwe) beweegbeleid: een beweegrugzak. Het is een startpakket met materialen en inspirerende ideeën dat verder kan worden aangevuld met interessante materialen die aansluiten bij de locatie, doelgroep en de pedagogisch professionals. Het doel van de beweegrugzak is om niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk in beweging te komen, zodat de pedagogisch professionals op een laagdrempelige manier bezig gaan met beweegstimulering en beweegplezier.
Wat zit er in de rugzak?
Alle materialen in de beweegrugzak sluiten aan bij onze KinderRijk PROF-uitgangspunten (plezier, respect, ontwikkeling en fantasie) en de daarbij behorende ontwikkelingsgebieden: sociaal-emotioneel, taal, creativiteit, motoriek, techniek, meten en rekenen, natuur, muziek en dans.
In de beweegrugzak vind je onder andere;
- Voile sjaaltjes waarmee de kinderen kunnen dansen en jongleren (voile vertraagt als het uit de lucht valt en is daarom uitermate geschikt voor de jongste kinderen).
- Tape waarmee je bijvoorbeeld een lijn of parcours op de grond kunt aangeven of markeren om de kinderen overheen te laten lopen (vooruit en achteruit) of juist eroverheen springen of een andere uitdaging geven.
- Knijpers in verschillende kleuren, om bijvoorbeeld een ‘estafette’ of kleurenspel mee te doen.
- Een strandbal/ballon die je kunt gebruiken bij de oudere peuters als bal. En die zich er perfect voor leent om vast te kunnen pakken voor de baby’s wanneer deze maar half of minimaal opgeblazen is.
- Bellenblaas waarmee je de kinderen letterlijk in beweging kunt zetten door het bewegen van de bellen visueel te maken en bijvoorbeeld voorzichtig op te vangen met verschillende ledematen. Of om lekker achter de bellen aan te rennen en ze te vangen!
- Een waaier met ‘Beweegspelletjes 0-4 jaar’ van Kenniscentrum Sport en Bewegen. De kaarten zijn speciaal voor professionals ontwikkeld en geven houvast en richting om aan de slag te gaan. Er staan concrete voorbeelden in en uitleg over de ontwikkelingsgebieden die je specifiek bevordert met een activiteit.
- Voor het kinderdagverblijf zitten er praatplaten in die door Kenniscentrum Sport en Bewegen zijn ontwikkeld om het gesprek met ouders op gang te brengen. De afbeeldingen ondersteunen en helpen bij de uitleg over het belang van bewegen en beweegstimulering.
- De BSO’s hebben als extra aanvulling ‘De Beweegpot’ gekregen om samen met de kinderen aan de slag te kunnen.
Het begin: van beleid naar beweegrugzak
We zijn gestart met het formuleren van het nieuwe beweegbeleid en de daarbij behorende werkinstructie. Daarbij hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het instrument beweegbeleid van Kenniscentrum Sport en Bewegen. Met dit beweegbeleid en de werkinstructie bewegen geven we duidelijkheid en richting over de wijze waarop wij binnen KinderRijk bijdragen aan een gezonde leefstijl, door het opnemen van beweegactiviteiten in het dagelijkse aanbod. Hier zijn we een aantal maanden mee bezig geweest. Vanuit de pedagogisch medewerkers gezien, is een beleid of werkinstructie soms een ongrijpbaar document. We hebben ons afgevraagd hoe we het beleid ‘handen en voeten’ kunnen geven. Hoe maak je letterlijk zichtbaar dat dit beleid er is en daag je de pedagogisch medewerkers uit om ermee aan de slag te gaan? We wilden het nieuwe beleid aantrekkelijk maken en de pedagogisch medewerkers nieuwsgierig en enthousiast maken om aan de slag te gaan. Zo kwamen we op het idee van de beweegrugzak.
De start van de implementatie: het uitdelen van de beweegrugzakken
Om het (nieuwe) beweegbeleid en de daarbij behorende werkinstructie te introduceren stond het eerste kwartaal van 2023 in het teken van ‘kom in beweging’. Nadat alle locatiemanagers op de hoogte waren gebracht van het beweegbeleid en de werkinstructie zijn de beweegrugzakken persoonlijk afgeleverd op de locaties door het team van coaches, programmamakers en bestuur. Bij het vullen van de rugzakken is gekeken naar de behoefte en materialen die toegevoegde waarde hebben. Hierbij hebben we ook de wensen van de collega’s meegenomen.
De volgende stap: locaties aan zet
Na het uitdelen van de beweegrugzakken ging iedere locatiemanager en ieder team er op hun eigen manier mee aan de slag. Wetende hoeveel er al op het bordje lag, was dat een flinke uitdaging. Alle locaties hebben een ander vertrekpunt als het gaat om beweegstimulering en het uitdragen van beweegplezier. Hierin spelen verschillende factoren een rol (denk aan krappe bezetting personeel, kinderen met uitdagingen op de groep, ruimte en inrichting die zich niet leent voor beweging). Wat enorm kan helpen is dat er kartrekkers of ambassadeurs op de locaties zijn die hiermee aan de slag willen.
Evaluatie
Een kleine 10 maanden na het uitdelen van de beweegrugzakken heeft er een evaluatie plaatsgevonden met alle locatiemanagers. Er is gekeken naar de stand van zaken rondom de implementatie of zelfs al borging van het beleid. Hierbij werd duidelijk dat de verschillen tussen locaties (nog) groot zijn. Sommige locaties zetten bewust al beweegactiviteiten in of proberen het zitten van kinderen gedurende de dag te beperken, terwijl andere locaties nog niet bewust met het beweegbeleid bezig zijn geweest. In het laatste geval is absoluut geen sprake van onwil. Iedereen gaf aan het bewegen heel graag te integreren in de dagelijkse activiteiten. Daarnaast zijn er een aantal concrete acties voortgekomen uit de evaluatie. Op persoonlijk maar ook op locatie- en organisatieniveau. Dit maakt dat we over een jaar opnieuw gaan bespreken welke stappen er zijn gezet of nog gezet kunnen worden. Op die manier kunnen we het proces van plannen/uitvoeren/bijstellen goed volgen. En zo werken we samen – beleid, locaties en pedagogisch medewerkers - aan de pedagogische kwaliteit.
Basis leggen voor een actief leven
Samen zetten we ons ervoor in om kinderen veel en gevarieerd te laten bewegen. Door vroeg te investeren in beweegplezier leg je de basis voor een positieve houding ten aanzien van een actief leven. Kinderen ervaren zo van jongs af aan dat bewegen leuk is. Als we hier op inzetten bij de kinderen van nu, vinden de volwassenen van later het de normaalste zaak van de wereld om beweeggedrag te integreren in hun dagelijks leven.
Ervaringen van pedagogisch medewerkers die met de beweegrugzak aan de slag zijn gegaan
“De inhoud past goed bij de leeftijd van 0-4 jaar. De beweegspelletjes zijn afgestemd op iedere leeftijd zodat we voor ieder kind uitdaging kunnen bieden op zijn/haar niveau. Het materiaal in de tas is open einde materiaal. Hierdoor kan je allerlei verschillende activiteiten uitvoeren en inspelen op de behoeften en wensen van de kinderen van jouw groep. De gekleurde doekjes vind ik erg leuk omdat deze ook veelzijdig zijn. Je kan met kinderen schaatsen, ze in de lucht gooien, zwaaien, meedansen, balanceren met een doekje in elke hand, enz.”
“Ik heb een aantal onderdelen/spelmateriaal van de beweegrugzak veelvuldig gebruikt, onder andere het beweegboekje en de gekleurde sjaaltjes. Vanuit uit het boekje maak ik vaak gebruik maak van de activiteit ‘Kies je verschoonroute’. En (nieuwe) collega's stimuleer ik ook om het trappetje van de commode te gebruiken, zodat de kinderen kunnen klimmen en klauteren. Op deze manier sluit je aan bij de behoefte van de kinderen en hun lichamelijke en motorische ontwikkeling, en het is bovendien beter voor je rug als pedagogisch medewerker! Zo snijdt het mes aan twee kanten.”
“De materialen kan je heel makkelijk integreren in je dagelijkse activiteiten. Zo kan je als kikkers de kinderen een jas laten halen, of bijvoorbeeld schaatsend, ook kan je met stoepkrijt lijnen trekken in de groep waardoor de kinderen de lijnen gaan volgen. Door de doekjes uitdagend in de groep neer te leggen nodigt dit uit tot spel. En hoe leuk is het om de mondmotoriek te versterken door bellen te blazen?”
“De kinderen vinden het iedere keer weer een feestje wanneer de rugzak tevoorschijn komt. Door samen met de kinderen hier aandacht aan te besteden wordt het bewegen op de groep extra gestimuleerd. De kinderen vinden het ook erg leuk om op een speelse manier te gaan bewegen.”
“Ik vind het fijn dat er ook ideeën per leeftijd in de rugzak aanwezig zijn en ook achtergrondinformatie met het belang ervan. Hierdoor kan je meer verdieping aanbrengen en het kan een extra motivatie zijn voor collega’s om te gaan bewegen. Daarnaast zorgt het open einde materiaal dat de creativiteit van kinderen en pedagogisch medewerkers wordt gestimuleerd.”
