Praktijkvoorbeeld
Onderwerp: Pedagogische kwaliteit | Publicatiedatum: Juli 2024

Kern

Op KC de Stappen ontmoeten peuters en kleuters elkaar de hele dag. Hier wordt namelijk gewerkt in units op een open peuter-kleuterplein. Iedere stamgroep heeft zijn eigen thuishaven waar de groep de dag start en samen eet- en kringmomenten heeft, maar daarnaast is er veel ruimte en vrijheid om op onderzoek uit te gaan op het peuter-kleuterplein. De binnen zandbak in de centrale hal is dé trekpleister voor peuters en kleuters. Zelfs de dreumesen zijn er geregeld te vinden met hun pedagogisch medewerker. Het spel in de zandbak ontstaat vanzelf ongeacht de leeftijden van de kinderen die elkaar hier ontmoeten. Geregeld worden er nieuwe items aan het zand toegevoegd passend bij het actuele thema van de unit. Dit nieuwe materiaal zorgt dan voor een nieuwe spelimpuls. Maar zand en water als basis is vaak al uitdagend genoeg!

Op kindcentrum de Stappen zijn ''vertrouw'' en ''wees betrokken'' de kernwaarden die de basis vormen voor onze opvang en ons onderwijs. Dit zie je terug in het nieuwe gebouw dat bestaat uit grote open ruimtes, geen enkele gang en alle m2 beschikbaar voor de kinderen. In de centrale hal is een podium, met daarin een grote binnen zandbak. Dit is de plek waar de doorgaande lijn tussen peuters en kleuters het meest zichtbaar is. Alle kinderen voelen zich veilig om hier zelfstandig te spelen. De pedagogisch medewerker of leerkracht is hier namelijk niet de gehele tijd bij aanwezig. Uiteraard is er goed toezicht en doordat we alle kinderen kennen, is het ook mogelijk om elkaars kinderen aan te spreken mocht dit nodig zijn. De zandbak heeft op veel kinderen een magnetische werking. Dat zien we ook tijdens rondleidingen met nieuwe ouders. De peuter trekt dan vaak vanzelf schoenen en sokken uit om mee te gaan spelen. Ouders zijn hier vaak erg van onder de indruk en het geeft hen vertrouwen dat hun kind meteen durft mee te spelen. 

De zandbak: waardevol op zichzelf maar ook een verlengstuk van het thema

Doordat de thema's van de peuters en kleuters het gehele jaar op elkaar zijn afgestemd, is het ook mogelijk om het thema terug te laten komen in de zandbak. We verrijken daarmee het aanbod op deze populaire speelplek. Tijdens het thema verkeer werden er bijvoorbeeld enkele autobanden toegevoegd. Maar ook zonder deze toevoegingen ontstaat er altijd vanzelf spel, er worden kuilen gegraven, vulkanen gemaakt, zandtaartjes gebakken en als er een emmertje water mag worden gehaald, ontdekken de kinderen dat het zand steviger wordt en ze er nóg beter mee kunnen bouwen. 

Peuters op ontdekking: de zandbak als opstapje naar verdere verkenning van de ruimtes

De zandbak zorgt ervoor dat met name de peuters de eerste stappen durven te zetten buiten de eigen groepsruimte. “Onderzoeken en ondernemen” zijn namelijk onze andere twee kernwaardes, maar je ziet dat peuters eerst vaak veilig in de buurt van de eigen pedagogisch medewerkers blijven. Doordat de zandbak in de centrale hal gesitueerd is, wordt hun wereld binnen het kindcentrum letterlijk verruimd. De stap naar een andere gezamenlijke hoek is daarna ook makkelijker te zetten. Want naast de zandbak mogen de peuters ook spelen in de andere hoeken van de kleuters op de unit. 

Een gezamenlijke themahoek voor peuters en kleuters

Per thema wordt er samen een centrale themahoek ingericht voor peuters en kleuters. Maar samen bouwen in de bouwplaats of schilderen in het atelier bij de kleuters, het mag allemaal! We dagen de peuters die daar al aan toe zijn uit door zelf op onderzoek te gaan. Een rijke leeromgeving binnen de unit die prikkelt is hiervoor een voorwaarde. Mocht een kind dit niet van nature doen, dan gaat de pedagogisch medewerker mee, even kort meespelen is dan al voldoende. Maar ook de leerkracht die over de unit loopt en het kind bij naam kent en contact maakt zorgt voor veel veiligheid. 

Een vlekkeloze doorstoom naar onderwijs

Doordat er zo intensief wordt samengewerkt tussen opvang en onderwijs merken wij dat de peuters met 4 jaar vlekkeloos doorstromen in het onderwijs. Er is geen enkele drempel meer. Dit geven wij ook vorm door het driehoek gesprek tijdens de warme overdracht. Hierbij zijn de ouders, de pedagogisch medewerker en de nieuwe leerkracht aanwezig. Voor ouders is dit erg fijn, want zij weten dat alle informatie op deze wijze goed wordt overgebracht. 

De visie van het kindcentrum: een unit voor de peuters én groep 1, 2, 3 

Bij de start van het kindcentrum zijn we begonnen met een visietraject om helder te krijgen wat onze bedoeling is. Vanuit hier zijn we gaan kijken op welke wijze we dit het beste kunnen organiseren. Hieruit bleek dat het organiseren vanuit units het beste aansluit bij onze visie. Voor de indeling van de units hebben we bewust gekozen om de ontwikkelingspsychologie van het kind leidend te laten zijn en geen knip te leggen bij 4 jaar. De peuters zijn dus onderdeel van unit 2 samen met de stamgroepen 1-2-3 van het onderwijs. We bekijken het kind in zijn totaliteit en werken intensief samen in alle werksoorten. Dat zorgt voor veel duidelijkheid voor ieder kind. 

De structuur van het kindcentrum: opvang en onderwijs als één geheel 

Tijdens het vormen van ons kindcentrum werd voor ons al snel duidelijk dat we opvang en onderwijs echt als één geheel willen zien. Daardoor kunnen we zorgen voor een stevige doorgaande lijn. KPO biedt dus zowel opvang als onderwijs aan. Het voordeel hiervan is dat je medewerkers kunt inzetten in beide werksoorten. Daardoor zien kinderen dezelfde gezichten gedurende een dag. De onderwijsassistent ziet de kinderen bijvoorbeeld terug als pedagogisch medewerker op de BSO. We hebben er ook voor gekozen om onderwijs en opvang bij één MT-lid te beleggen. Ook dit zorgt ervoor dat we echt vanuit één visie en aansturing kunnen werken. Wij zien dit als kracht van ons kindcentrum.  

De inrichting van het kindcentrum

Na het vaststellen van de visie en de organisatiestructuur mochten we het gebouw mee gaan ontwerpen. Dit was een prachtige kans! Hierdoor konden we het peuter-kleuterplein zo open en transparant mogelijk vormgeven. Helemaal aansluitend bij onze visie. Tijdens het ontwerpproces kwam het idee om ook binnen een zandbak te maken. Water en zand zijn toch twee basiselementen voor ieder kind. De architect was gelijk enthousiast en heeft geopperd om de binnen zandbak te verwerken in het podium. Als we het podium nodig hebben voor bijvoorbeeld de start van een thema met een toneelstuk,  dan gaat de zandbak even dicht.

 foto 1 marloes

foto 5 marloes

De oneindige aantrekkingskracht van zand: ook buiten een zandbak

Door het intensieve gebruik moet het zand binnen vier keer per jaar vernieuwd worden. Dit biedt ook kansen om er eens iets anders in te doen. Tot nu toe hebben we alleen zand gebruikt, maar we onderzoeken wat andere opties kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld schuimblokken, ballen of maïs. Naast de zandbak binnen, hebben we onlangs ook buiten een zandbak geplaatst. We dachten aanvankelijk dat dit niet nodig zou zijn, maar de kinderen gingen automatisch toch overal op het groene plein graven en met zand spelen. Hieruit blijkt maar weer wat de aantrekkingskracht is van zand: bouwen, graven of modder maken. Iedere dag zijn er weer nieuwe kansen. Hier raak je niet uitgespeeld!

Locatiegegevens
Organisatie: KC de Stappen, KPO Roosendaal
Locatie: KC de Stappen, KPO Roosendaal
Werkt met:
Peuteropvang: 2 groepen