In deze review wordt een overzicht gegeven van 53 eerder gepubliceerde artikelen over het ouderschap van een begaafd kind op thema’s zoals de invloed van ouders, de opvattingen van ouders over begaafdheid en de tevredenheid van ouders met programma’s voor begaafden. Veel van de onderzochte studies zijn vooral gebaseerd op zelfrapportagevragenlijsten. Er werd alleen onderzoek uitgevoerd in de Verenigde Staten geïncludeerd sinds 1984. Inzicht in het ouderschap van een kind met een ontwikkelingsvoorsprong is van belang voor de kinderopvang, omdat de aandachtspunten van ouders kunnen helpen bij het afstemmen van de begeleiding door pedagogisch professionals op het kind. Ook kan deze kennis bijdragen aan begrip van de ouder en mogelijke adviezen voor de ouder.
Invloed van ouders
Onderzoeken lieten een verband zien tussen de betrokkenheid van ouders bij school en resultaten en de houding van het kind jegens school. Ook hebben ouders grote invloed op de ontwikkeling van talenten van hun kind door dagelijkse interacties, steun en motivatie. Het opvoeden van begaafde kinderen kan gecompliceerd zijn door de bijzondere kenmerken van deze kinderen.
Een onderzoek liet zien dat de meeste ouders van begaafde kinderen meer nadruk leggen op intellectuele groei dan op schoolresultaten. Nadruk op schoolprestaties door ouders was geassocieerd met meer negatief perfectionisme bij het kind.
Componenten van ouderschap die behulpzaam lijken te zijn, zijn verantwoordelijkheid nemen voor school; bevorderen van flexibiliteit; steunen van academisch zelfbeeld; motiveren van het kind; positief ondersteunen van de doelen van het kind; respecteren van autonomie; stimuleren en meedoen in samenwerking met school. Uit een ander onderzoek bleek dat begaafde jonge kinderen een groter gevoel van competentie ervoeren wanneer moeders een sociaal netwerk hadden en minder zorgen hadden over de opvoeding. Ook wordt gesuggereerd dat het belangrijker is hoe ouders betrokken zijn bij activiteiten, dan welke activiteiten een kind uitvoert.
Ook bleek uit onderzoek dat ouders van begaafde kinderen die hun kinderen aanmoedigen om vragen te stellen, een relatief laag niveau van frustratie hadden. Ook gaven ze hun kinderen de ruimte om beslissingen te nemen, waren ze niet controlerend en waren ze betrokken bij activiteiten van hun kinderen.
Inschatting van begaafdheid door ouders
Aangezien ouders informatie hebben over de ontwikkeling die niet altijd in de reguliere schoolomgeving zichtbaar is, is het belangrijk deze informatie mee te nemen bij signalering van begaafdheid. Alhoewel er ouders zijn die hun kind overschatten en onderschatten, lijken de meeste ouders goed in staat om het ontwikkelingsniveau van hun kind in te schatten. Moeders die de term ‘begaafd’ gebruikten, leken meer kritisch te zijn op de schoolresultaten van hun kind.
Beperkingen voor vertaling naar Nederlandse kinderopvang
- Alleen onderzoeken uit de VS zijn meegenomen in dit artikel.
- Het artikel gaat over begaafde kinderen van alle leeftijden, niet specifiek om jonge kinderen.
