De auteurs schrijven in de inleiding dat de kinderopvang wordt geacht om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. De insteek is daarbij niet gericht op ‘leren’, maar op het opdoen van ervaringen ten behoeve van het welbevinden, sociale competenties en emotionele en cognitieve ontwikkeling. Volwassenen maken zich zorgen of het opdoen van deze ervaringen wel voldoende is voor de ontwikkeling van kinderen en om hen goed voor te bereiden op de schooltijd. Vanuit het perspectief van het kind staat de ervaring wel centraal, zij houden zich vooral bezig met de waarde van het hier en nu tijdens de opvang. In dit onderzoek wordt gekeken naar de versterking van het welbevinden, betrokkenheid en lichamelijke activiteit omdat deze essentieel zijn voor positieve ervaringen in de kindertijd. Er wordt gemeten in hoeverre de mogelijkheden tot risicovol spelen bijdragen aan deze drie elementen.
Acht kinderopvangorganisaties deden mee aan het onderzoek, bij elke locatie werden willekeurig vijf meisjes en vijf jongens geselecteerd voor de video-observaties. Deze waren drie tot ruim vijf jaar oud, gemiddeld 4,7 jaar, en er werden op elke locatie een week lang observaties uitgevoerd. Van elk kind werden zes opnames van twee minuten gemaakt tijdens het vrij spelen binnen of buiten, verdeeld over de dag. Bij elke organisatie werd een professional gevraagd de opnames te maken zodat kinderen dit logisch vonden en accepteerden. Dit gebeurde met een Go-pro camera en dichtbij genoeg zodat het praten, lichaamstaal en gezichtsuitdrukking kon worden herkend.
In de analyse is voor het welbevinden de Leuven Well-being Scale en voor betrokkenheid de Leuven Involvement Scale gebruikt, beiden van Laevers en bekend binnen kinderopvang onderzoek wereldwijd, ook in Nederland. Om de lichamelijke activiteit te meten is een bekende methodiek gebruikt die op een 5-puntsschaal de intensiteit van bewegen waardeert. Daarnaast werd risicovol spelen gecodeerd en in een van de acht categorieën ingedeeld.
Uit de analyse volgt dat kinderen twaalf procent van de geobserveerde tijd besteedden aan risicovol spelen. Risicovol spelen werd het meeste gerelateerd aan de verhoging van lichamelijke activiteit, gemiddeld ging het energieverbruik één schaalpunt omhoog bij dit soort spel. Het bevorderen van risicovol spelen is dus het bevorderen van lichamelijke activiteit en dus de gezondheid van kinderen. Dit weegt op tegen het mogelijke gezondheidsnadeel, een eventueel letsel door het aangaan van risico’s. Het welbevinden van kinderen gaat ook omhoog tijdens het risicovol spelen, met gemiddeld 0,6 schaalpunt, wat betekent dat zij plezier ervaren bij het opzoeken van hun grenzen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat kinderen zelf kiezen voor risicovol spelen en dat dit dus hun autonomie vergroot. Daarnaast draagt het bij aan het zelfvertrouwen en versterkt het vriendschappen, beiden onderdeel van welbevinden. Tot slot was tijdens het risicovol spelen de betrokkenheid groter dan tijdens ander spel, gemiddeld 0,5 schaalpunt. Risicovol spelen is intens en intensief, vereist aandacht, en gebeurt altijd onder de voorwaarden die het kind zelf stelt, wat allemaal te relateren is aan een grotere betrokkenheid. Omdat het ook focus en de vaardigheid om diverse strategieën in te zetten vereist, faciliteert dit het leren en ontwikkelen van het kind.
De resultaten van deze studie geven aan dat risicovol spelen kan bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen op gebieden die in de kinderopvang van belang worden geacht. Beperkingen op het vrij spelen van kinderen uit overwegingen van veiligheid en bescherming zouden moeten afgewogen worden tegen het plezier en de positieve ervaringen en effecten die risicovolle, spannende en uitdagende speelmogelijkheden met zich meebrengen.
Sando, O. J., Kleppe, R., & Sandseter, E. B. H. (2021). Risky Play and Children’s Well-Being, Involvement and Physical Activity. Child Indicators Research, 1-17.
Vrij te downloaden via: https://www.researchgate.net/publication/349368714_Risky_Play_and_Children's_Well-Being_Involvement_and_Physical_Activity
